تاریخ کاشمر :
کاشمر با نام قدیمی ترشیز ، کشمر و بست قدمتی چند هزار ساله دارد .حدود 2500 سال پیش زرتشت پیامبر ایرانی در کاشمر با گشتاسب شاه دیدار نموده و آتشکده ای در کشمر بر پا کرد . سرو معروف کشمر نیز در همین زمان توسط زرتشت در کاشمر کاشته شد .شهرت سرو کاشمر به حدی بود که شعرای زیادی به نیکی از آن یاد کردند :
بقیه در ادامه مطلب …
فردوسی در شاهنامه :
یکی سرو آزاده بود از بهشت به پیش در کشمر اندر بکشت
امیر معزی :
ترک نزاید چو تو به کاشغر اندر سرو نبالد چو تو به کاشمر اندر
ملک الشعرای بهار ( یک دوره هم نماینده مردم کاشمر بود ) :
ای دریغا خطه کشمر که دست زرد هشت کشته سروی ایزدی در خاک مینو سای او
امام خمینی (ره) :
قدر دلجویت اندر گلشن حسن یکی سروی است کاندر کاشمر نیست
سروی عظیم و بلند و سرسبز که ده هزار گوسفند در سایه آن استراحت می کردند . در سال 232 هجری قمری به دستور متوکل عباسی این سرو قطع شد و بر 1300 شتر نهادند و هنوز در راه بغداد بود که غلامان خلیفه عباسی را کشتند.
یکی از سروهای قدیمی باغمزار در کاشمر که همچنان سرسبز است :
*** در سال 31 هجری قمری کاشمر به دست اعراب مسلمان فتح شد .
*** در قرون اول اسلامی کاشمر یکی از مراکز حکومت بوده و طبق گفته تاریخ نویسان اسلامی مسجد جامع کاشمر بزرگترین مسجد پس از جامع دمشق بوده است .
*** در سالهای 736 تا 788 کاشمر جزو حکومت سربداران بوده است ( به دلیل همجواری و تعلقات مذهبی شیعیان ترشیز )
*** در زمان حمله مغولان و به خصوص حمله تیمور لنگ کاشمر ویران شد (سال 784 ه.ق )
شدت تخریب به قدری بوده است که یاقوت حموی مورخ قرن هفتم تعدادروستاهای ترشیز را 226 روستا ذکر میکند حال آنکه حافظ ابرو دو قرن بعد و بعد از حمله تیمور تعداد روستاها را فقط 20 روستا ذکر می کند.
*** در سال 929 ه.ق شاه اسماعیل موسس سلسله صفوی که خود را از نوادگان سید حمزه کاشمر میدانست دستور حفر قنات سسفد را داد و از آن زمان سسفد به سلطان آباد یا سلطانیه معروف شد .
*** در سال 1011 ه .ق شاه عباس صفوی که نذر کرده بود پای پیاده از اصفهان برای زیارت امام رضا (ع) به مشهد برود به ترشیز وارد شد . در جریان سفر به خاطر استقبال خوبی که یوسف خان سلطان (حاکم ترشیز ) از شاه به عمل آورد ایالت سبزوار و معدن مس را به قلمرویش اضافه کرد.
*** در سال 1135 ه .ق نادر شاه برای دفع خطر افغان ها به ترشیز حمله کرد . در این نبرد که در حوالی مه ولات به وقوع پیوست سپاهیان نادر پیروز شدند . در حمله دوم سپاهیان نادر در جردوی کاشمر شکست خوردند.
*** در 8 مرداد ماه سال 1313 هجری شمسی ترشیز به کاشمر تغییر نام پیدا کرد.
*** در 10 آذر ماه سال 1316 هجری شمسی آیت الله سید حسن مدرس به دستور رضاخان به شهادت رسید .
*** در سال 1325 شمسی کاشمر به شهرستان ارتقا یافت و از تربت حیدریه جدا شد.
منبع : کتاب ترشیز – ایرج سعادتمند